Trt Repertuvarında Bulunan Nikriz Makamındaki Sözlü Eserlerin Makamsal Yapılarının Türkiye’deki Bölgelere Göre Analizi

Öz

Türk müziği tarihi incelendiğinde Arel sisteminin, müzik biliminde pozitivist yaklaşımların ortaya çıkmasıyla birlikte şekillendiği anlaşılmaktadır. Böylece gelenekselci perspektifin yerini sistematik yaklaşımlar alarak makamlar matematiksel değerler üzerinden tanımlanmaya başlanmıştır. Ancak gelenekselci kuramcıların makamları sadece seyir özellikleri üzerinden tanımlıyor olması durumu, Türk halk müziğinde de makamsal tasnifi mümkün kılmaktadır. Bu çalışmada amaç, TRT repertuvarında bulunan nikriz makamındaki sözlü eserleri farklı kuramcılara göre incelemek ve eserlerin makamsal yapılarını Türkiye’deki bölgelere göre karşılaştırmalı analizini yapmaktır. Nitel araştırma yönteminin tarama ve içerik analizi yöntemleriyle yapılan çalışmanın evrenini, TRT repertuvarında nikriz makamında olduğu tespit edilen yirmi dört eser oluşturmaktadır. Örneklemini ise amaçlı örnekleme yöntemiyle her bölgeden seçilen iki eser oluşturmaktadır. Elde edilen veriler sonucunda türkülerde genellikle neva perdesi üzerindeki buselik seslerinin kullanıldığı, birçok kuramcıya göre türkülerin seyir özellikleri bağlamında nikriz makamını karşılamasa da dizi bakımından kuramcıların tarifini karşıladığı tespit edilmiştir.