Barış Manço’ya Ait Şarkıların Değerler Eğitimi Kapsamında İncelenmesi

Öz

Müzik dersinde şarkılar, ders işleniş sürecini zevkli hale getirmenin yanında müzik dersi öğretim programlarındaki pek çok kazanımın öğrencilere aktarılmasında yararlanılan, öğrencilerin duyuşsal, bilişsel, psikomotor alanlarını harekete geçiren eğitsel materyallerdir. Bunlara ek olarak öğrencilere kazandırılmak istenen «değerler eğitimi» kapsamındaki değer temaları da eğitsel sürecin ayrılmaz bir bütünleyicisi-paydaşı konumundadır. Değer temalarının öğrencilere kazandırılmasında, ders içi etkinliklerin ve kullanılacak eğitsel materyallerin-şarkıların öğrenci seviyeleri ve gelişim düzeylerine uygun olarak özenle seçilmesi önem arz etmektedir. Buradan hareketle evrensel ve ulusal değerlere duyarlı devlet sanatçımız Barış Manço’ya ait şarkılar, popülaritesi ve taşıdığı didaktik öğeler bakımından müzik eğitim sürecinde yararlanılması muhtemel materyaller olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu araştırmada Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB) tarafından 19.01.2018 tarih ve 5 Sayılı kararla kabul edilen “İlkokul (1-4. Sınıflar), Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu (5-8. Sınıflar) Müzik Dersi Öğretim Programı” ile TTKB tarafından 19.01.2018 tarih ve 22 Sayılı kararla kabul edilen “Ortaöğretim Müzik Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı” nda yer alan “kök değerler”in (adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır,saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik) öğrencilere kazandırılmasında, sözleri Barış Manço’ya ait şarkıların işlevselliğini, destekleyici özelliğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında analizi gerçekleştirilen şarkılar, sözleri Barış Manço’ya ait olan ve albüm kayıtlarında (plak, kaset, cd) seslendirdiği 91 adet Türkçe sözlü eserden oluşmaktadır. Araştırma betimsel türde ve tarama modelinde kurgulanmıştır. Döküman inceleme yönteminin kullanıldığı araştırmada, şarkı sözlerinin içerdiği kök değer temaları bakımından betimsel analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz birimini oluşturan kök değer temalarının, Türk Dil Kurumu çevrim içi sözlükteki anlamları esas alınmıştır. Analiz sonuçlarına göre Barış Manço’ya ait şarkıların sözlerinin, içerdiği değer temaları itibariyle kök değerlerden en az bir tanesini doğrudan ya da dolaylı olarak destekler nitelikte olduğu ve en çok işlenen kök değer temasının “sevgi” (%76,9) olduğu tespit edilmiştir. Bunların yanı sıra 13 şarkının (%14,2) sözlerinde yer alan ifadeler sebebiyle pedagojik bakımdan, etkinliklerde yararlanmaya uygun olmadığı da tespit edilmiştir.